Thursday 24 March 2016

Manĝebla plago en Tamizo


Depende de vetero oni povas observi multe da fiŝkaptistoj je la riverbordoj de Tamizo. Plejparte temas pri hobiaj fiŝkaptistoj, kiuj ĝuas sian trankvilan okupadon ĉe la akvo. Abundas ja ĉiuj ajn specioj da fiŝoj, pli ĝuste 125. Inter ili ekz. troviĝas truto, flundro, savaĝa salmono kaj eglefino, kaj ekde kelkaj jaroj ankaŭ nove enkondukitaj fiŝoj kiel ekz. gobio aŭ perĉo. Do la rivero, kiu en 1957 estis biologie morta, nun estas pli pura ol ĝi estis antaŭ du cent jaroj. 200 profesiaj fiŝkaptadaj boatoj regule laboras tie, kaptantaj amason da fiŝoj kaj ankaŭ kankroj. Oni parolas pri ekologia sukcesrakonto.

Tamen en la Tamizo io ankoraŭ ne estas tute en ordo. En la sepdekaj jaroj de la pasinta jarcento pro komercaj kialoj estis enkondukita nova speco da kankro en Britio, nome la Amerikana signala kankro (Pacifastacus leniusculus). Ĝi promesis grandan eksportan sukceson pere de kultivado.

Tiu novalveninto bedaŭrinde ne nur portis la supozotan profiton sed ankaŭ fungan malsanon, la tiel nomata kankra pesto, kiu ne damaĝas ĝin mem sed estas severa minaco por la hejma Blanka ungega kankro (Austropotamobius pallipes). La amerikana kankro ekde tiam bone disvastiĝis, gustumante interalie malgrandajn fiŝojn kaj fiŝovojn. Ĝi ne sole estis problemo por la nun preskaŭ malaperinta hejma kankra populacio, sed ĝi ankaŭ ege danĝerigas riverajn bordojn per subfosintaj tuneloj, kiu kaŭzas ekonomian malgajnon. En 2011 la brita rivera oficejo (British Waterways) komencis £ 250,000-projekton por protekti riverbordojn per plasto por haltigi la kolapson de kanal- kaj riverflankoj. Komuna agado necesis.

Privata iniciativo de Bob Ring en 2010 furoris, kiam li anoncis publikajn amasajn agadojn por reduki la nun malakceptitan importaĵon pere de komuna prenado kaj fina manĝado. Li kreis moveblan kafejon, en kiu li kune kun artistoj atentas pri la media problemo dum estas ofertitaj bongustaj pladoj da kankro. Kankrobob vaste enkondukis kankron kiel bongustan manĝaĵon en la brita kuirejo, ke nun la demando por ĝi estas tre granda. Sed bedaŭrinde plejparte ĝi devenas el Ĉinio.

La fiŝkaptistoj Roger Sellar kaj Dahle Oram sole kaptis inter Oksfordo kaj Abbingtono en la pasinta jaro jam 7,2 tunojn da kankro kaj esperas ĉi jare ankoraŭ pligrandigi la kaptadon.
Kvankam nun la problemo estas sufiĉe konata, kaj de oficiala kaj privata flankoj traktataj, ŝajnas ke tamen la Amerikana signal kankro plue disvastiĝas.


Tuesday 22 March 2016

Ho ve, la prezoj de domoj !

Oksfordo estas tradicia, tre bela kaj vivanta urbo enligita en trankvila verda pejzaĝo. Kun pli ol 26% de la loĝantaro plentempaj studentoj kaj granda parto da altkvalitaj junaj profesiuloj, ne mankas je intelekta kapacito. Do la plej bona loĝloko, ĉu ne?
Tamen ne eblas por ĉiu trovi ĝustan kaj pageblan loĝejon aŭ domon en Oksfordo.
Hieraŭ oni povis ĵurnale ekscii, ke unuafoje la averaĝa domoprezo en Anglio kaj Kimrio nun atingis la markon de £ 300 000. Certe por makleristoj tiu estas bona novaĵo. Ili ĵus fiere anoncis, ke vendejas domo en nur sep tagoj.
Vere serioza problemo tutsocia evoluiĝas.

En Oksfordo dum la lastaj 10 jaroj domoprezoj kvaroblis, tiel ke nun estas pagita £ 327 000 por meza domo. La problemo de nia urbo estas, ke rapide kreskis la loĝantaro en la lastaj jaroj pro bona evoluo de scienca, teknologia kaj farmacia kampoj. Aliflanke en la urbo ne eblas plie konstrui novajn domojn pro manko de spaco. La lokaj aŭtoritatoj ĉirkaŭantaj Oksfordo ne ŝatas la pligrandiĝon de la urbo kaj malkonsentas pri nova doma konstruado en sia teritorio. Nun oni postulas de la registaro, ke ĝi devigas ilin konsenti.
Post St. Albans, London, Cambridge, Guildenford kaj Woking nuntempe Oksfordo havas la plej altajn domprezojn, sed kompare al la averaĝa enspezo de la loĝantaro (£ 27 000) nia urbo estas la plej nepagebla en Britio.

Jen nepre necesas ŝanĝo !
                                                         

Monday 14 March 2016

Pi-tago



Hodiaŭ estas la 14-a de marto 2016. Alie esprimata: 3-14-16. Jen la Pi-numero. la neracionala matematika konstanto, havanta proksimume la valoron de
\pi = 3{,}14159...
Do preskaŭ tie ! Bona okazo por celebri tiun tagon, kiel multaj homoj fari tion diversloke. 

Apenaŭ iu alia nombro tiom laborigis homojn en la homa historio kaj tiom fascinis ilin kiel \pi. Jam antaŭ grekaj matematikistoj oni serĉis la valoron de tiu misteroplena nombro, kaj kvankam la pritaksoj fariĝis ĉiam pli precizaj, la greka matematikisto Arkimedo en ĉ. 250 jaroj a.K. estis la unua, kiu sukcesis "bridi" tiun nombron. Sed la konata simbolo estis nur enkondukita en 1706 de la angla matematikisto William Jones. Kaj de tiam ni pli kaj pli alproksimiĝis al la reala cifero.
Per komputila kalkulado ni nun kapablas ankoraŭ kalkuli miliardojn pliajn ciferojn post la komo.

Estas ja sufiĉe konata por kia praktika uzado tiu abstrakta numero taŭgas. La lasta apliko de ĝi estis la uzado ĉe la eltrovo de Gravitaj Ondaj, jam antaŭdiritaj de Einstein. Bela koincidento, ke 3-14 ankaŭ estas la naskiĝtago de Einstein.

Sed kial tio ĉi rilatas al Oksfordo? Nu en la jaro 2004 impresa evento okazis en la Scienca Museo. Kompreneble estis la 14-a de marto. La tiama 31-jaraĝa brita Daniel Tammet publike antaŭ komisiono de fakuloj parkere recitis pli ol dudek mil (22.515) ciferojn post la komo. Por tiu nekredebla klopodo li bezonis kvar horojn kaj naŭ minutojn.

Kiamaniere homo kapablas fari tion? Tammet estas sciegul-simptomaruloj kun Asperger-Sindromo, kiu bonŝance evoluis neimageblan mensan forton. Pli nekutime, li ankaŭ posedas grandan kapablecon lerni lingvojn, kiel ekz la islanda en nur unu semajno.

Reen al la hodiaŭa Pi-tago. Tiu tradicio ekis en San Francisko en 1988. Kunlaborantoj de San Francisco Exploratorium, fascinitaj je la Pi-fenomeno, publike ĉirkaŭmarŝis rondajn enurbajn placojn kaj poste manĝis fruktan torton (angle pie). Ekde tiam ankaŭ pico aldoniĝis al la muzea menuo.

Do ni festu tiun tagon, celebru la fascinajn mensajn kapablojn kaj scivolemon de nia specio.


Saturday 12 March 2016

Ĉe la rivero

La rivera pado ĉe la Temizo estas tre ŝatata loko por la oksforda loĝantaro kaj ĝiaj gastoj, ĉu kiel ĉiutaga laborvojo, sporta trako aŭ libertempa promenadvojo. Je kelkaj partoj de la rivero la bordo estas uzata por ankri boatojn. Pli kaj pli homoj permanente vivas sur domboatoj kaj ofte sen permeso por staradi je iu loko. Tute absurda preza evoluo ĉiam kreskanta je la logeĵmarketo devigas homojn al vivo surboate. Por kelkaj homoj la paŝo al la boato signifas ankaŭ la forlaso de normalaj sociaj rilatoj.
En la lastaj jaroj homoj plendas pri neklektitaj boatoj kaj tute malpurigitaj lokoj ĉe la rivero. Rubo amasiĝas kaj el kelkaj boatoj eliĝas oleo aŭ aliaj kemikaĵoj. Ne malofte rilate al tiaj lokoj ebriuloj ĝenadas pasantojn, blokas la vojon ktp.

Tial nun la urba adminstracio preparas novan ordonon por sekurigi publikan spacon je la riveroj Temiszo, Cherwell kaj je la enurbaj kanaloj. Laŭ tio malsocia konduto estu tuj punita per £100 kaj pli grandaj aferoj estu persekutaj per ĝis £1000.

Nur kelkaj tagoj post la gazeta publikigo de tiu estonta ordono, domboaton ĉe ponto Abington Bridge tute elbruligis. Policistoj kaj fajrobrigardistoj tutage estis okupita solvi la bedaŭrindan aferon. Ĉu personoj ankaŭ suferis pro tio? Ankoraŭ du tagoj poste oni povis flari la oradaĉon de la forbrulaĵo.



Saturday 5 March 2016

Edible books- manĝeblaj libroj

Kiel kutime je la tutmonda Tago de la libro multaj aktivecoj okazis en nia urbo, ĉu en lernejoj, infanĝardenoj aŭ bibliotekoj kaj librovendejoj- ĉie renkontiĝis legemuloj.

Ĉi-jare aparta evento estis aldonita. En la scienca biblioteko (RSL) de Universitato Oksfordo estis organizita Manĝebla Libro Festivalo. Ne vere temas pri festivalo, eble iom grandscale, sed pri malgranda publika festeca okazaĵo, en kiu frandaĵoj, kreataj de uzantoj kaj kunlaborantoj de la biblioteko estis ekspoziciataj, priparolataj kaj fine fervore manĝataj.
En ĉambro multaj tabloj estis preparitaj per libroj kaj manĝajoj, plejparte kukoj. Vere kreemaj kaj tre belegaj artaĵoj estis prezentataj, kiuj montris rilaton al iu aparta libro. Premiitaj estis en kvin kategorioj:
Plej kreema, plej amuza, plej librosimila, plej bona leganto-kontribuo, kaj elekto de festivalaj
partoprenantoj.

La unuan premion ricevis kuka skulptaĵo pri la konata “Pinokjo” de Carlo Lorenzini.
La plej amuza kontribuaĵo estis malplena kuketo-biskvitejo, kiu rilatas al la plej vendita libro de Agatha Christi "Kaj tiam neniu".
Premion por la plej librosimila objekto gajnis bakaĵo koncerne la libron "Vojaĝo al la luno" de Jule Verne. Tiu kontribuo estis ankaŭ la plej pionira pro ĝia teknika apliko. Malantaŭ la libro troviĝis tre malgranda projekciilo, kiu ebligis rigardi al originala senvoĉa franca filmo (1902) koncerne la lunrakonton de Jule Verne.
La plej bona leganto-kontribuo estis bongusta kuko pri la infanolibro "La reto de Charlotte" de la usona aŭtoro E. B. White.
Nekredeble altkvalita artaĵo pri la fantazia novelo "La Vojaĝo sur la Matenruĝo" de la oksforda C.S.Lewis ricevis la plej multajn verdajn afiŝetojn de vizitantoj. Ĉu vere iu kuraĝus ektranĉi la majstran verkaĵon pro simpla apetito?

Estis multaj libroj tie kaj kelkaj, kiel ekz. “Ĉokolado-Fabriko” de Roald Dahl instigis eĉ tri homojn krei ion per la dolĉa nigra afero.
Kuko koncerne la libron de Dave Gouldson “Pikilo en la rakonto” (Sting in the tale) kaptis mian atenton. La verkisto kaj biologia profesoro estas fondinto de brita Burdo-Asocio. Patricia Chantegret, la kreinto de libra kuko kun marcipana kovrilo mem estas membro de la asocio. La nuntempa minaca situacio de burdoj estas kora afero por ŝi. Per sia kontribuo al la festivalo ŝi esperas diskonigi la rimakindan aŭtoron kaj ties klopodo pri la burdoj.

Post la oficiala babilado la gastoj estis invitita al gastumado de la frandaĵoj. Malfacilis fari ĝustan decidon kion manĝi, ĉar oni ja ne povas havi ĉion. Fervore la partoprenantoj elektis kaj ĝuis kukon aŭ aliajn manĝaĵojn.
Ankoraŭ unu vorton pri la premioj. Ili konsistis el partoprena atestilo kaj 3D- presaĵo en formo de kolora kulero. Kompreneble estis iu pri scienca afero.

Post tiu sukcesa unua okazaĵo tiu festivalo certe allogos en la venontaj jaroj pli kaj pli da partoprenantoj.



                                                              Foto Nick Cistone